Ethereum güncellemeleri tarihi ve son durum

Bitcoin’den sonra en değerli kripto para olan Ethereum; merkeziyetsiz, sürdürülebilir ve küresel bir platformdur.

Her ne kadar kuvvetli bir blok zincir olarak ortaya çıksa da zaman içerisinde daha iyi hale gelmesini sağlayacak çeşitli güncellemeler yapılmıştır. Özellikle mevcut halinden, tam anlamıyla ölçeklendirilen esnek bir platforma yükselmesi adına önemli çalışmalar yapıldığını söylemek mümkündür. Bu yükseltmeler ise blok zincirin gelişimini gösteren yol haritasını ortaya çıkarmıştır.

Bitcoin’den sonra en değerli kripto para olan Ethereum; merkeziyetsiz, sürdürülebilir ve küresel bir platformdur. Her ne kadar kuvvetli bir blok zincir olarak ortaya çıksa da zaman içerisinde daha iyi hale gelmesini sağlayacak çeşitli güncellemeler yapılmıştır. Özellikle mevcut halinden, tam anlamıyla ölçeklendirilen esnek bir platforma yükselmesi adına önemli çalışmalar yapıldığını söylemek mümkündür. Bu yükseltmeler ise blok zincirin gelişimini gösteren yol haritasını ortaya çıkarmıştır.

Farklı tarihlerde çeşitli güncellemelere tabi tutulan Ethereum için 2023 yılının sonuna kadar uygulanması planlanan EIP-7514 güncellemesi onaylanmıştır. Fakat daha önceki yıllarda da bu sistemde gerçekleştirilen bazı çalışmalar mevcuttur. Her bir güncelleme ETH’nin fiyatlara olan yansımasında da değişikliklere yol açmaktadır. Sürekli değişim gösteren Ethereum ağında yapılan güncellemelerin, fiyat hareketlerini yüksek oranda değiştirdiğini ve değiştirmeye devam edeceğini ifade etmek mümkündür.

Ethereum Güncellemeleri Tarihi

Ethereum 2015 yılında hayata geçtiğinde, gelişmekte olan bugünkü Blockchain’in temel bir yapı taşıydı. Blok zincirinin ilk süreci Frontier olsa da blockchain ortaya çıkmadan önce Olympic beta aşaması mevcuttu. Ardından Frontier, Homestead, Metropolis gibi diğer güncellemeler ortaya çıkmıştır.

Olympic

ETH tam anlamıyla hayata geçmeden önce Olympic beta denilen bir aşamadan geçmiştir. Bu sistem, 9. ve Kavram Kanıtı açık test ağı olarak bilinmektedir ve geliştiricilerin ETH blok zincirini keşfetmelerini sağlamıştır. Aynı zamanda olası hataların keşfedilip çözüm üretilmesinde de rol almıştır. Olympic Ağı için 25.000 Ether’lik bir ödül sunulan “Bug Bounty” programı düzenlenmiştir. Fakat bu durum ETH ağında tıkanıklığa neden olmuştur. Geliştiricilere ise ağ kaynakları ve yüksek yoğunluğa karşı strese nasıl tepki vereceğini kontrol etmeleri amacıyla ağa yüklenmeleri talimatı verilmiştir.

Frontier

Olympic ve stres testinden geçtikten birkaç ay sonra ETH, Frontier ile halka açılmaya hazır hale gelmiştir. Frontier için Ethereum’un ilk iterasyonu ve en basit hali demek mümkündür. Bu iterayon teknik olarak daha yetkin kullanıcılara uygun olup gelecekteki güncellemelerden önce Blockchain’i test etmeye olanak tanımıştır. Frontier aşamasında kullanıcıların ilgisini çekerek gerekli yazılımları yüklemek için bloklara 5000 işlem limiti verilmiştir. 2015 yılında yayınlanan ve ilk canlı ETH olan Frontier, her hafta soft forklar ile güncelleme aldığından kullanıcıların hoşuna gitmemiştir.

Homestead

2014 yılında 1.150.000. blokta hayata geçen Homestead, ETH Blockchain’in ilk planlanan forkudur. Bu güncelleme Canary Sözleşmesi işlevselliğini kaldırmış ve merkezileşme konusunda bazı iyileştirmeler getirmiştir. Ayrıca Ethereum’un programlama dili olarak bilinen Solidity’e yeni kodlar getirmiştir. Homestead’ın bir diğer özelliği Mist cüzdanını tanıtarak kullanıcıların ETH tutması, sözleşme yazması ve işlem yapmasına olanak tanımıştır. Tüm bu güncellemeler sayesinde Ethereum’un daha fazla ağ güncellemesi yapması mümkün hale gelmiştir. Bu güncelleme aynı zamanda EIP olarak bilinen 2, 7 ve 8 versiyonlarını tanıtmıştır.

Metropolis

2017 yılında piyasaya sürülen Metropolis, Serenity’den önceki son aşamadır. Kullanıcılar için tokenizasyonun ve akıllı sözleşmelerin geliştirilmesine olanak sağlayan bir kullanıcı arayüzü sunmuştur. Metropolis güncellemesiyle 2017 yılında “İlk Para Teklifi” adı verilen ICO patlaması tetiklenmiştir. Ayrıca bu güncelleme iki farklı aşamada gerçekleşmiştir:

Byzantium: Metropolis aşamasının ilk güncellemesi olup 2017 yılında 4.370.000. blokta hayata geçmiştir. EIP 649, EIP 100 ve E658’de dahil olmak üzere 9 adet Ethereum İyileştirme Önerileri içerir.

Constantinople: Metropolis’in ikinci aşaması olan bu sürümün 2019 Ocak ayında 7.080.000. blokta hayata geçmesi planlanırken bağımsız bir güvenlik şirketi tarafından potansiyel güvenlik açığı olabileceği öne sürülmüştür. Bu durum sonucu ETH geliştiricileri güvenlik açığının düzelmesini bekleyene kadar güncellemeyi geciktirmek için oy kullanmıştır. Constantinople 28 Şubat tarihinde 7.280.000. blokta hayata geçmiştir. Ayrıca bu güncelleme EIP 1052, EIP 1234, EIP 1014, EIP 145 gibi birçok iyileştirme önerisine de sahiptir.

Metropolis’in geliştirme zorluklarıyla pazarın yükselişi yukarıda verilen 2 farklı güncellemenin ortaya çıkmasına sebep olmuştur.

Serenity

Serenity 3 farklı aşamaya ayrılan bir güncellemedir. İlk olarak 0. aşaması 2020 yılında Beacon Chain denilen “İşaret Zinciri” ile başlamıştır. Beacon Chain, ETH blok zincirine staking işlemini tanıtmıştır. 1. aşamadaysa ETH’nin belirli ölçülebilir sorunlarını ele alan parça zincirleri ve RollUp’lar uygulanmıştr. Sharding olarak bilinen veri parçalama işlemi Ethereum blok zincirinin küçük parçalara ayrılmasını sağlayarak ağ kapasitesini artırmaya yardımcı olmuştur.

Serenity 2. aşamasında ise Beacon Chain ile ETH Mainnet’i birleştirmiştir. Bu gelişmeyle Ethereum için Proof of Work’ün sonu geldiği işaret edilmiş ve Proof of Stake’e geçiş tamamlanmıştır. Serenity’nin bu son aşaması shard chainlerin oluşturulmasıyla güvenlik özelliklerinin uygulanması gibi olası sorunların giderilmesi için çalışılmıştır.

DAO ve DAO Hack

Ethereum için geliştirilen güncellemelerin çoğu, iyileştirme amacıyla ortaya çıkan uzun planlama süreçleridir. Diğerleriyse blok zincirinde değişiklikler yapmak amacıyla uygulanmıştır. “Merkeziyetsiz Otonom Organizasyon” olarak bilinen DAO bunun örnekleri arasındadır. DAO, varlık ayrılmasını adil hale getirmek için tasarlanan bir ETH merkeziyetsiz otonom organizasyonudur.

Ethereum Son Güncellemesi Şangay

Ethereum Şangay 2022 Eylül tarihinde gerçekleşmesin Merge’ün ardından planlanan ilk güncellemedir. Bu sürümün amacı, başta doğrulayıcıların yatırmış oldukları ETH’lerin kilidini açmak için iyileştirme önerileri sunmaktır. Aralık 2020 tarihinde ETH, Proof of Work algoritmasından Proof of Stake protokolüne geçiş yapmıştır. Bu aşama sırasında 2 farklı ETH blok zinciri eş zamanlı olarak çalışırken kullanıcılar minimum 32 Ethereum’u 2.0 ağında stake etmiş ve hisse kanıtı madenciliğine başlanmıştır.

Eylül 2022 tarihinde ise gerçekleşen The Merge ile Proof of Stake konsensüs katmanı olan Beacon Chain, Proof Of Work protokolüyle çalışan ETH zinciriyle birleşmiştir. Bu sayede Proof of Stake protokolüne geçiş yapmak mümkün olmuştur. Böylelikle ağa blok eklemek için madencilerin yerine ETH stake eden çeşitli validatörler kullanılmaya başlanmıştır. Fakat bu süreçte stake edilmiş olan Ethereum’ların unstake edilmesine dair hiçbir uygulama gerçekleştirilmemiştir.

Ethereum Şangay güncellemesi Aralık 2020 tarihinden bu güne dek Beacon Chain’e stake edilen ya da yatırılan ETH’lerin kilidinin açılmasını sağlayacak EIP-4895’in uygulamaya koymayı hedeflemektedir. Ayrıca bu güncellemeyle birlikte aşağıda verilen uygulamaların hayata geçmesi hedeflenmektedir:

İşlem ücretlerinin düşürülmesi
Akıllı sözleşmelerin küçültülmesi
Optimize edilmesi

Tüm bunlar Ethereum Şangay güncellemesi iyileştirme önerileri arasında yer almaktadır.

Ethereum Yol Haritası

ETH yol haritası gelecekte protokole yapılacak olan özgün geliştirmelerin ana hatlarını oluşturmaktadır. Genel anlamda pek çok fayda sağlayan yol haritası özellikle kullanıcılar için şu avantajları getirecektir:

Güvenliğin daha fazla artırılması
Daha ucuz işlemlere tabi tutulması
Kullanıcı deneyimini en iyi hale getirmek
Gelecek garantisi

Ethereum; güvenliğini, ölçeklenmesini ve sürdürülebilir olmasını güçlendirecek düzenli yükseltmeler almaktadır. Temel kuvvetlerinden biriyse geliştirme ve araştırmadan ortaya çıkacak yeni fikirlere uyumlu olmasını sağlamaktır. Bu uyumluluk ortaya çıkacak engelleri aşmak ve gelişmiş teknolojik atılımlara yetişmek için esneklik tanır.

Ethereum Fiyat Geçmişi

Ethereum fiyatı blok zincirinin oluşturulmasından bugüne kadar ciddi ölçüde değer kazanmıştır. ETH çıktığı ilk günlerde yaklaşık 2 Dolar’dan işlem görmüştür. Fiyat grafiğine bakıldığında ise 2018 Ocak’a kadar yaklaşık 1400 Dolar civarlarına erişmeden hemen önce, 2017 Aralık’ın başında 500 Dolar kadardır. 2019 yılına kadar büyük bir çöküş kaydeden ETH, 200 birimin altına kadar inmiştir. Fakat 2021 yılının Ağustos ayında 4800 Dolar’ı geçmiş ve 2022 Haziran’da 1000 birimin altına düşmeden önce tekrar yükselişe geçmiştir. 2023 Aralık ayı itibariyle Ethereum’un 2300 Dolar civarlarında olduğunu söylemek mümkündür.

Ethereum kurulduğu günden bu ana kadar uzun bir yol kat etmiş olup Kripto alanında önemli bir role sahip olmuştur. Bu durumun fark edilmesinde artan geliştirici etkinlik, geniş piyasa değeri ve kurulu uygulamaların barındırılması etkili olmuştur. Ayrıca bu ağ, birçok dApp’i destekliyor olup popülerleşmesini sağlayan NFT ile DeF’i de bünyesinde barındırmaktadır.