Cloud Nedir? Bulut Bilişim Hizmetleri Türleri

Örneğin, Gmail veya Yahoo gibi e-posta hizmetlerini birçoğunuz duymuş hatta kullanmışsınızdır. Bu hizmetlerde, tüm e-posta’lar masaüstünüzün sabit sürücüsü yerine bulut sunucularında depolanır. Yani bu e-posta’lara internet üzerinden herhangi bir yerden ve herhangi bir cihazdan istediğiniz an erişebilirsiniz. Bu noktada bulut bilişim, işletmelerin fiziksel sunucu bulundurmalarına gerek kalmadan faaliyetlerini yönetmelerine imkan tanır.

Bulut Bilişim Nedir?

Bulut bilişim yani cloud computing, geliştirme araçları, uygulamalar, sunucular ve veri tabanları gibi BT kaynaklarına internet üzerinden erişim anlamına gelir. Uzak bir veri merkezi bu BT kaynaklarını barındırır ve bir bulut hizmet sağlayıcısı (CSP) bunları yönetir. Çoğu işletme, bulutu veri yedekleme, felaket kurtarma, büyük veri analitiği ve daha birçok amaç için kullanır.

Örneğin, finansal hizmet sağlayıcıları gerçek zamanlı dolandırıcılık tespiti ve önlenmesini teşvik etmek ve güçlendirmek için bulutu kullanmaktadır. Video oyunu yapımcıları oyunlarını bulut sunucularında barındırmakta ve böylece bu oyunları dünya çapındaki insanların kullanımına sunmaktadır.

Bulut Bilişimin Öne Çıkan Özellikleri

Bulut bilişimi günümüzün en çok talep gören teknolojilerinden biri haline getiren bazı önemli özellikler aşağıdaki şekildedir:

1. Self-servis sağlama

Bulut bilişim, son kullanıcıların gereksinimlerine göre bilgi işlem kaynaklarını sağlamasına, yönetmesine ve izlemesine olanak tanır. Bu sayede bilgisayar kaynaklarını sağlamak için herhangi bir yöneticiye ihtiyaç kalmaz.

2. Esneklik

Esneklik, bulut bilişimin en çok arzu edilen özelliklerinden biridir. İşletmelerin veya kuruluşların bilgi işlem kaynaklarına olan talep arttıkça ölçeklerini büyütmelerine ve talep azaldıkça ölçeklerini küçültmelerine olanak tanır. Bulut bilişimin esnekliği, yerel altyapı ihtiyacını ve bunun kurulum ve bakımıyla ilgili maliyetleri önemli ölçüde azaltır.

3. Geniş erişim

İnternet bağlantısını kullanarak, çevrimiçi erişimi destekleyen herhangi bir yerden ve herhangi bir cihazdan kaynakları alabilir veya buluta yükleyebilirsiniz.

4. Kullanım başına ödeme

Kullanım başına ödeme, bulut bilişimin en avantajlı özelliklerinden biridir. İşletmelerin ve kuruluşların yalnızca kullandıkları hizmetler için ödeme yapmalarına olanak tanır.

5. Esneklik

Esneklik, buluttaki herhangi bir hizmetin herhangi bir kesintiden kaynaklanan zarardan kurtulmasıdır.

6. Geçiş esnekliği

Bulut bilişim geçiş esnekliği sunarak şirketlerin iş yüklerini buluta veya buluttan başka bir bulut platformuna kolaylıkla taşımalarına olanak tanır.

7. Çoklu kiracılık

Bulut bilişimin çoklu kiracılık özelliği, birden fazla kullanıcının verilerinin güvenliğinden ve gizliliğinden ödün vermeden aynı uygulamaları veya aynı fiziksel altyapıyı paylaşmasına olanak tanır.

8. Kaynak havuzlama

Bulut bilişimin kaynak havuzu özelliği, bulut hizmet sağlayıcılarının aynı kaynak havuzundan birden fazla müşteriye kaynak sunmasına olanak tanır. Ancak kaynak havuzu, çeşitli istemcilere gerekli hizmetleri sağlamak için yeterince büyük ve esnek olmalıdır.

9. Otomasyon

Bulut bilişimde otomasyon, bulutun hizmetleri otomatik olarak kurma, yapılandırma ve sürdürme yeteneğidir. Bulut bilişimde otomasyon, manuel çabayı azaltır.

10. Güvenlik

Bulutta depolanan veriler, veri kaybı riskini önlemek için verilerin bir kopyası oluşturulduğundan ve başka bir sunucuda depolandığından oldukça güvenlidir. Yani bir sunucudaki veriler kaybolursa, verilerin kopyalanmış sürümü başka bir sunucudan geri yüklenebilir.

Bulut bilişimle alakalı detaylı bilgi almak istiyorsanız Türkiye’nin önde gelen firması Bulutistan’ın Cloud Nedir? yazısını okuyabilirsiniz.

Bulut Bilişim Hizmetleri Türleri

Üç farklı bulut bilişim hizmeti türü vardır. Bunlar aşağıdaki şekildedir:

1. Hizmet Olarak Altyapı (IaaS)

Hizmet Olarak Altyapı, kullandığın kadar öde temelinde ağ, depolama ve bilgi işlem kaynaklarına talep üzerine erişim sağlar. Küçük ve orta ölçekli şirketler ve işletmeler için mükemmel bir bulut bilişim çözümüdür.

IaaS, genel, özel ve hibrit altyapı olarak kullanılabilir. IaaS hizmet modelinde, bir bulut sağlayıcısı sabit diskler, veri depolama, ağ, donanım ve sunucularla ilgilenirken, kullanıcılar uygulamaları, işletim sistemlerini ve ara yazılımları yönetmekten sorumludur.

2. Hizmet Olarak Platform (PaaS)

PaaS, bulutta bir geliştirme ve dağıtım ortamıdır. Müşterilere kendi uygulamalarını geliştirmek, çalıştırmak ve yönetmek için eksiksiz bir bulut platformu sağlar. Bulut sağlayıcı müşterilerine, bir veri tabanı, işletim sistemi, web sunucusu, ağlar, depolama ve geliştirme araçları içeren bir bilgi işlem platformu sunar.

Bu tür bulut bilişim, uygulamaların daha hızlı geliştirilmesini sağlar. Birkaç geliştiricinin tek bir proje üzerinde çalıştığı işletmeler veya şirketler için mükemmel bir çözümdür.

3. Hizmet Olarak Yazılım (SaaS)

SaaS, yazılım uygulamalarının internet üzerinden dağıtılmasını ve sunulmasını içerir. Bu uygulamalar genellikle web hizmetleri olarak adlandırılır. İşletmeler ve kuruluşlar bu yazılım uygulamalarını model başına ödeme veya abonelik tabanlı fiyatlandırma planları kullanarak kullanır. SaaS modeli, kullanıcıların yazılım uygulamalarına ve veri tabanlarına erişmesini sağlar. Bu uygulamaları internet aracılığıyla her yerden ve her cihazdan kullanabilirler. Microsoft Office 365 SaaS'ın en iyi örneklerinden biridir.

Bulut Bilişim Dağıtım Modeli

Bir bulut dağıtım modeli, dağıtım için altyapının nerede olduğuna ve bu altyapıya kimin erişimi olduğuna göre tanımlanır. Aşağıda listelendiği gibi üç bulut dağıtım modeli veya bulut ortamı vardır:

1. Özel Bulut

Özel bulut, tek bir kuruluşun sahip olduğu ve kuruluş dışında kimseyle paylaşılmayan özel bir bulut altyapısıdır. Özel buluttaki tüm bilgi işlem kaynakları yalnızca bir kuruluş içindeki kişiler tarafından kullanılabilir. Bu bulut ortamının en önemli avantajlarından biri, en üst düzeyde bulut güvenliği sunmasıdır.

Ayrıca özel bulut, kuruluşların depolama, ağ ve diğer bilgi işlem kaynaklarını kendi gereksinimlerine göre özelleştirmesine olanak tanır. Bu bulut ortamının tek dezavantajı oldukça pahalı olmasıdır.

2. Genel Bulut

Bir genel bulut üçüncü taraf bir sağlayıcı tarafından yönetilir ve çeşitli işletmeler veya şirketler kullandıkça öde fiyatlandırma planını kullanarak bu buluta erişebilir. Bu nedenle genel bulut, birden fazla müşteri arasında paylaşılan bir altyapıdır. Bu tür bir bulut ortamı, düşük bütçeli küçük ve orta ölçekli işletmeler için uygunudur.

Genel bulutun yönetimi kolay, uygun maliyetli, güvenilir ve ölçeklenebilirdir. Ancak bununla ilgili tek sorun, özel bulut kadar güvenli olmamasıdır.

3. Hibrit Bulut

Hibrit bulut, hem genel hem de özel bulutların bir kombinasyonudur. Hibrit bulutun temel amacı, özel bulutun güvenlik özelliklerini korurken genel bulutun sunduğu avantajları sağlayan yüksek oranda ölçeklenebilir bir ortam sağlamaktır. Alternatif olarak hibrit bulut, tek bir bulut ortamı oluşturmak için aralarında orkestrasyon sağlayarak en az bir özel bulut ile en az bir genel bulutu birleştirir.

Özetle, bir genel bulut kritik faaliyetleri gerçekleştirirken, bir özel bulut kritik olmayan faaliyetleri gerçekleştirir.

Geleneksel Bilgi İşlem vs Bulut Bilgi İşlem

Aşağıdaki tabloda bulut ve geleneksel bilişim arasındaki önemli farkları bulabilirsiniz:

Geleneksel Bilgi İşlem

Bulut Bilgi İşlem

Dijital varlıkları depolamak ve günlük iş operasyonlarını yürütmek için eksiksiz bir ağ sistemi çalıştırmak için fiziksel veri merkezlerini kullanır.

Veri depolama, ağ yetenekleri, uygulamalar, geliştirme araçları ve sunucular gibi bilgi işlem kaynaklarını internet üzerinden sunar.

Geleneksel bilgi işlem fiziksel sabit diskler üzerinde gerçekleşir.

Bulut bilişim, üçüncü taraf hosting kuruluşları tarafından yönetilen üçüncü taraf sunucularda gerçekleşir.

Kullanıcıların verilere yalnızca depolandığı sistem üzerinden erişmesini sağlar.

Kullanıcıların verilere internet aracılığıyla her yerden ve her zaman erişebilmelerini sağlar.

Geleneksel bilişim, kurum içi ekipman ve altyapının bakımını gerektirdiğinden, bulut bilişime göre nispeten daha pahalıdır.

Fiziksel sunucuların bakımına gerek yoktur ve yalnızca kullandığınız hizmetler için ödeme yaparsınız. Bu nedenle bulut bilişim uygun maliyetlidir.

Bulut bilişimden daha az depolama alanı sunar.

Uygulamaların etkin bir şekilde çalışması için gereken daha fazla depolama alanı ve bilgi işlem gücü sunar.

Bulut Bilişimin Avantajları

Bulut bilişimin bazı önemli avantajları aşağıdakileri içerir:

1. Esneklik

Bulut bilişim platformları, işletmelerin küçükten başlayıp ölçeği büyütmelerine olanak tanır. Kaynak esnekliği bulutun en cazip özelliklerinden biridir.

2. ‍İyileştirilmiş performans

Bulut bilişimin sunduğu veri güvenliği üzerinde daha fazla kontrol, daha fazla veri uyumluluğu ve düzenli donanım güncellemeleri gibi geliştirmeler, birçok işletmenin günlük olarak uğraştığı kesinti sayısını ve gizlilik tehditlerini önemli ölçüde azaltır.

3. Güvenilirlik

Bulut bilişim sağlayıcıları genellikle donanımlarına ve altyapılarına önemli yatırımlar yapar, bu da yüksek derecede güvenilirlik ve çalışma süresi ile sonuçlanır. Bunun nedeni, donanım veya yazılım arızaları durumunda bile hizmetlerin kullanılabilir kalmasını sağlayan yedek donanım, yedekleme sistemleri ve yük devretme mekanizmalarının kullanılmasıdır. Buna ek olarak, bulut bilişim sağlayıcıları temel olarak sorunların derhal ele alınmasını sağlamak için altyapının bakımını ve izlenmesini sağlayan uzman personele sahiptir.

4. Ölçeklenebilirlik

Bulut bilişimde ölçeklenebilirlik, bilgi işlem gücü, depolama ve bant genişliği gibi kaynakları dinamik olarak tahsis ederek ve ayarlayarak sistemin artan iş yüklerini ve talepleri karşılama yeteneğini ifade eder. Bu, işletmelerin ek donanım veya altyapı yükseltmelerine ihtiyaç duymadan operasyonlarını kolayca genişletmelerine olanak tanıyarak daha verimli kaynak kullanımı ve maliyet tasarrufu sağlar. Bulut bilişimin ölçeklenebilirliği, kaynak tahsisini talebe göre otomatik olarak ayarlayabilen gelişmiş donanım ve yazılım sistemlerinin kullanılmasıyla elde edilir.

5. Maliyet Etkinliği

Bulut bilişim, paylaşılan kaynaklar ve kullandığın kadar öde fiyatlandırma modeli sunarak işletmeler için maliyet tasarrufu sağlayabilir. Bu, işletmelerin kendi fiziksel donanımlarına yatırım yapmak ve bakımını sağlamak yerine yalnızca kullandıkları bilgi işlem kaynakları için ödeme yaptıkları anlamına gelir. Ayrıca, paylaşılan kaynaklar birden fazla müşterinin aynı altyapıyı paylaşmasına izin verdiği için daha uygun maliyetli olabilir ve bu da genel maliyetleri düşürür.

5. Erişilebilirlik

Bulut bilişim, kullanıcıların internet bağlantısı olan herhangi bir konumdan uygulamalara ve verilere erişmesine olanak tanıma avantajı sunarak, uzak çalışanları veya birden fazla şubesi olan işletmeler için uygun bir seçenek haline getirir. Bu, çalışanların internete erişimleri olduğu sürece evden veya diğer konumlardan herhangi bir sorun yaşamadan çalışabilecekleri anlamına gelir. Bu aynı zamanda çalışma düzenlemelerinde daha fazla esneklik sağlar ve ofis alanı ve ekipmanla ilgili maliyetleri azaltmaya yardımcı olabilir.

Bulut Bilişimin DezAvantajları

Bulut bilişimin bazı dezavantajları aşağıdakileri içerir:

1. Güvenlik

Hassas bilgilerin bulutta depolanması, veriler kullanıcının doğrudan kontrolü altında olmadığından ve ihlallere, bilgisayar korsanlığına ve yetkisiz erişime karşı savunmasız olduğundan güvenlik riskleri oluşturabilir. Veri depolama ve yönetimi için üçüncü taraf hizmet sağlayıcılara güvenmek de veri gizliliği ve mülkiyeti konusunda endişelere yol açabilir. Ek olarak, internet bağlantısına ve bulut sağlayıcısının altyapısına bağımlılık, iş operasyonlarını etkileyecek şekilde kesinti sürelerine veya hizmet kesintilerine neden olabilir. Bulut bilişimin bir diğer potansiyel dezavantajı da, kuruluşların belirli bir sağlayıcının teknoloji ve hizmetlerine bağımlı hale gelerek diğer sağlayıcılara geçme veya başka çözümlere geçiş yapma esnekliklerini sınırlandırdığı satıcı kilitlenmesi riskidir.

2. İnternet Bağlantısına Bağımlılık

Bulut bilişimin başarısı büyük ölçüde internet bağlantısının kalitesine ve tutarlılığına bağlıdır ve bu da konuma ve mevcut altyapıya bağlı olarak değişebilir. Bu durum, internet bağlantısının zayıf olduğu bölgelerdeki kullanıcılar için performans ve erişilebilirliğin azalmasına neden olabilir.

3. Kontrol Eksikliği

Kuruluşlar, üçüncü taraflarca sağlanan bulut bilişim hizmetlerini kullanırken verilerini depolamak ve işlemek için kullanılan donanım ve altyapı üzerinde sınırlı kontrole sahip olabilir.

4. Satıcı Kilitlenmesi

Bir kuruluş belirli bir bulut sağlayıcısına önemli ölçüde zaman ve kaynak yatırımı yaptıktan sonra veri ve uygulamaların taşınmasının zorlukları nedeniyle farklı bir sağlayıcıya geçmesi zorlaşabilir. Bu, bir kuruluşun belirli bir sağlayıcıya bağımlı hale geldiği ve gelecekte sağlayıcıları değiştirmek için sınırlı seçeneklere sahip olabileceği satıcı kilitlenmesiyle sonuçlanabilir.

Sonuç olarak bulut bilişim, kuruluşların veri ve uygulamaları depolama, yönetme ve işleme yöntemlerinde devrim yaratarak daha fazla esneklik, ölçeklenebilirlik, erişilebilirlik ve maliyet tasarrufu sağlar. Veri analitiğinden web ve mobil uygulama geliştirmeye kadar sektörler arasında çok çeşitli potansiyel uygulamalar sunar ve sağlık hizmetlerinde hasta bakımını potansiyel olarak iyileştirebilir. Bununla birlikte, veri güvenliği ve gizlilik endişeleri, tedarikçi kilitlenmesi ve veri ve uygulamalar üzerinde kontrol kaybı gibi potansiyel zorlukları ve riskleri de vardır. Bu nedenle kuruluşlar, kendi özel ihtiyaçları için bulut tabanlı çözümleri benimseyip benimsemeyeceklerine karar verirken bulut bilişimin faydalarını ve dezavantajlarını dikkatle değerlendirmelidir. Bu zorluklara rağmen, bulut bilişimin iş dünyasının ve teknolojinin geleceğini şekillendirmede giderek daha önemli bir rol oynamaya devam etmesi muhtemeldir.

Bulut Bilişimin Potansiyel Uygulamaları

Bulut bilişim, aşağıdakiler dahil olmak üzere geniş bir potansiyel uygulama yelpazesine sahiptir:

1. İletişim

Bulut, e-posta ve takvim gibi iletişim ve işbirliği araçlarına basit, web tabanlı erişim sağlar. Skype gibi mesajlaşma, sesli ve görüntülü arama uygulamaları da bulutu kullanır. Mesajlarınız ve bilgileriniz cihazınız yerine servis sağlayıcının ağına yerleştirilir.

2. İş Süreçleri

Bir bulut hizmet sağlayıcısından müşteri ilişkileri yönetimi, kurumsal kaynak planlaması ve belge yönetimi gibi iş uygulamaları da kiralayabilirsiniz.

3. Dosya Depolama

Bulutu dosya depolama için de kullanabilirsiniz. Dosyalarınız masaüstünüzden otomatik olarak bulutla senkronize edilebilir ve bu dosyaları akıllı telefonlar gibi başka herhangi bir cihazdan alabilirsiniz. Bulut hizmeti sağlayıcıları depolama altyapınızı korur ve yönetir ve sizin yalnızca kullandığınız depolama alanı için ödeme yapmanız gerekir.

4. Yedekleme ve Kurtarma

Yedekleme, verilerin sonsuz depolama ile güvence altına alınması gereken bir depolama birimine ihtiyaç duyar. Bulut bilişim size yedekleme sağlar ve bulut hizmet sağlayıcıları verilerinizi yönetme sorumluluğunu üstlenir. Kuruluşunuzun varlıkları yerinde veri merkezleri yerine fiziksel konumlardan oluşan bir ağ üzerinde depolandığı ve konumlandırıldığı için verilerinizi hızlı bir şekilde kurtarabilirsiniz.

5. Büyük Veri Analitiği

Bulut bilişimi kullanarak, işletmenizin verilerini analiz edip depolayarak içgörüler elde edebilir, tahminler yapabilir, öngörüleri geliştirebilir ve diğer iş kararlarını alabilirsiniz. Bunu pazarlama ve reklam kampanyaları için de kullanabilirsiniz.