Çocuklar hangi dijital risklerle karşı karşıya?
Okul tatili başlıyor. Sadece Türkiye’de değil, tüm dünyada çocuklar tatillerinin önemli bir kısmını artık bilgisayar karşısında geçiriyor. ESET Güvenlik Araştırmacısı Ondrej Kubovic, çocukların karşılaşabileceği riskleri listeledi:
Kötü amaclı yazılımlar (Malware)
Malware, kötü amaçlı yazılımlara verilen genel addır. Virüs, truva
atı, solucan gibi kötü amaçlı programlar bu kapsama girer. Söz
konusu bu programlar, en yaygın online risklerdir. Hedeflerine
ulaşmak için pek çok farklı yöntemler kullanırlar. Çocuklar,
genellikle onlar için hazırlanmış sahte oyun sitelerinde bu
yazılımlarla karşılaşır. Zararlı yazılımla enfekte olmuş oyun
sürümleri genellikle üçüncü parti indirme sitelerinde, forumlarda,
bazen de Google Play’in ücretsiz oyun sürümü pazarında bulunabilir.
Ebeveynler, lisanslı ve proaktif bir güvenlik yazılımı kullanarak,
çocuklarının erişimini tehlikeli web siteleri ve uygunsuz
uygulamalara bloklayabilirler.
Siber zorbalık
Bu düşmanca davranış, ne yazık ki özellikle gençler arasında sık
görülür. Çocuklar pek çok kez kendi akranları tarafından siber
alanda tehdit edilir veya aşağılanır, bu da onlarda duygusal
travmaya sebep olur. Ama kışkırtmaların sonrasında tepki olarak bu
çocuklar misilleme yaparak değil, ebeveyn ve yetkililerin
desteğiyle üstesinden gelebilmeli.
Sexting ya da cinsellik içeren mesajlaşma
Sexting; elektronik cihazlar aracılığıyla kişilerin birbirlerine
cinsel içerikli video veya fotoğraf göndermesi olarak
tanımlanabilir. Bu olgu, teknolojinin ilerlemesi ve gençlerin mobil
cihazlarının bu fotoğraf ve videoların alışverişini içerecek
şekilde gelişmesi nedeniyle dünyada gençler arasında ilgi çekici
hale geldi.
Kimlik avı
Gerekli önlemler alınmadığı takdirde, web üzerinden pek çok önemli
bilgi, üçüncü şahıslar tarafından ele geçirilebilir. Küçük bilgi
parçaçıkları toplayarak oluşabilecek kimlik hırsızlığı ile ailenin
para kaybına uğraması mümkün. Hassas bilgilerin paylaşılmaması
konusunda ebeveynler çocuklara uyarıda bulunmalı. Ayrıca online
finansal işlemler de büyükler tarafından yürütülmeli.
Spam
Spam olarak tanımlanan istenmeyen maillerin e-posta kutunuza
gelmesi yeni bir şey değildir; fakat bu yolla gelen şifre-fidye
yazılımları hayli revaçta. Bu yazılımlar, böyle bir durumla nasıl
baş edeceğini bilmeyen çocuğunuzun cihazını da bulabilir.
Dolandırıcılar
Dolandırıcılar, internet üzerinden yürütülen aldatıcı eylemleri
gerçekleştirir. Bunlar sosyal ağlar üzerinden sosyal mühendislik
olarak tanımlanabilecek teknikler uygularlar. Örneğin siber
saldırganlar, bir şeyin satışı için cazip teklifler sunabilir.
Aslında satılacak birşey yoktur ama sizinle ilgili bilgi elde
etmeye çalışırlar. Yine benzer şekilde sahte mesajlar atarak,
sosyal ağ kullanıcılarının kimlik ve şifre bilgilerini talep
edebilirler ki, bu yaklaşım siber dolandırıcılığın sık görülen
örneklerinden biridir.
Peki ebeveynler başka ne yapabilir?
* Çocuğunuzu siber dünyada yalnız bırakmayın. Sosyal ağlarda
arkadaşı olun, kimlerle arkadaş olduğunu gözlemleyin.
* Çocuğunuzun sosyal ağlarla ilgili ayarlarına bir göz atın.
Herhangi bir sınırlama ile paylaşılan bir profil var ise risk
taşıyan bir şey olabilir.
* Lisanslı ve proaktif bir güvenlik çözümü kullanın, ebeveyn
kontrolü aracını yükleyin ve onu güncel tutun.
* Çocuğunuzun geçmişine ara sıra göz atın. Eğer silinmiş bir
konuşma varsa izleyin.
* Web kamerası bağlantısını kapattığından ya da kullanılmadığından
emin olun.
Bilgisayar ve cep telefonlarımıza yönelik siber tehditlerden nasıl korunmalıyız?