Yeni kimlikler nasıl hazırlanıyor

Kimlik kartlarının kişiselleştirme işlemleri Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'nün bulunduğu kampüste bu amaç için inşa edilen Kişiselleştirme Merkezi'nde gerçekleştirilecek. Merkez, güvenlik gereklilikleri dikkate alınarak yüksek koruma standartlarında inşa edildi. Dijital güvenlik tedbirleriyle donatılan merkezde, manyetik etkileşimler kullanılarak uzaktan veri çalınmasını engelleyecek önlemler de unutulmadı. Binanın tüm dış cephesinde de manyetik koruma özelliğine sahip malzemeler kullanıldı.

Mevcut nüfus cüzdanını kimlik kartıyla değiştirmek isteyen vatandaşlar, başvurularını ilçe nüfus müdürlüklerine giderek yapabilecek. Vatandaşlar, başvuru işlemleri için internet ya da çağrı merkezi üzerinden önceden randevu alabilecek.

Vatandaşların başvuru sırasında yanlarında biyometrik fotoğraf getirmeleri yeterli olacak. Biyometrik fotoğrafın sahip olması gereken özellikler konusunda ülke genelinde tüm fotoğrafçılar bilgilendirildi. Fotoğrafın sahip olması gereken özellikler konusunda Nüfus ve Vatandaşlık Genel Müdürlüğünün internet sayfası üzerinden de bilgiye ulaşılabilecek.

Başvuru sırasında görevli memur, vatandaşı, kimlik kartlarının değişimi sürecine yönelik olarak yeniden tasarlanan konseptte karşılayacak. Yeni konseptte banko sisteminin yerini alan masa sisteminde vatandaşla iletişim kuracak görevliler, vatandaşın TC Kimlik Numarası'nı dikkate alarak sistemde gerekli işlemleri ve doğrulamaları yapacak.

Masa sisteminin tercih edilmesiyle vatandaşın işlemlerini rahat bir ortamda yapması amaçlanıyor. Bu şekilde, görevli ile vatandaş arasında daha sağlıklı bir iletişim ortamının yaratılması öngörülüyor. Başvuru sırasındaki tüm işlemler ekrandan vatandaşa da izletilecek. Başvuru sırasında kişinin fotoğrafı taranarak sisteme kaydedilecek ve kullanım için onayı istenecek. Biyometrik veriler kişiye göre kolayca ayarlanan ekipmanlar aracılığıyla alınacak.

Vatandaşlar, alınan önlemler ve sistem tercihleriyle nüfus müdürlüklerinde kısa sürede başvurularını tamamlayabilecek. Başvuru sırasında kişiye pin zarfı verilecek. Zarf içerisinde kartla birlikte kullanılacak pin ve puk bilgileri yer alacak. Biyometrik verilerin alınması ve pin zarfının verilmesiyle vatandaşların nüfus müdürlüğündeki işi bitecek. Kimlik kartı, vatandaşlara başvuru sırasında bildirdiği adres aracılığıyla ulaştırılacak ve kart kişinin kendisine veya onayladığı kişilere teslim edilebilecek.

Verilere yüksek koruma Başvuru sırasında kişisel veriler şablon olarak alınacak. Verilerin imaj olarak alınıp çoğaltılması söz konusu olmayacak. Kişinin biyometrik verisi resim olarak değil, sayı kümesi olarak saklanacak. Veriler sayısal kümelere dönüştürüldüğü için başka amaçlar için kullanılamayacak. Herhangi bir sayı kümesinin kime ait olduğu bilgisi kriptolu olarak tutulduğundan, kişisel bilgilere ulaşılması mümkün olmayacak. Bilgiler ayrıca güvenli haberleşme sisteminin sürekli ürettiği şifrelerle saklanacak.

Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü hali hazırda bütün vatandaşların adrese dayalı nüfus kayıtlarını tuttuğu ve yüksek bir veri transfer kapasitesine sahip olduğu için sistemin işleyişinde sorun öngörülmüyor. Buna ilaveten kimlik kartlarına geçiş sürecine yönelik çalışmalarla bu kapasite daha verimli hale getirildi ve artırıldı. Sistemin performansı yapılan simülasyonlarla test edildi. Kurumun bu alandaki tecrübesi de dikkate alındığında geçiş sürecinin başarıyla yönetilmesi bekleniyor. Tüm bunların yanında 14 Mart'ta Kırıkkale'de başlayacak pilot uygulama, sistemin işleyişi açısından belirleyici olacak.

Çipli kimlik kartlarının dağıtımına yönelik çalışmalar kapsamında ilçe nüfus müdürlüklerine şifre ve doğrulama işlemlerinin gerçekleştirilebileceği kiosklar konuldu. Kiosklardan vatandaşlar kendilerine başvuru sırasında verilen pinler ile işlem yapabilecek. Dileyenler buradan pin ve puk bilgilerini değiştirebilecek. Kiosklar pin numarasını unutanlara da hizmet verecek. Pin numarasını unutanlar biyometrik verileriyle doğrulama yaparak yeni pin numarası belirleyebilecek.

Nüfus görevlileri ihtiyaç sahibi vatandaşın ayağına gidecek. Sistemin bileşenlerinden birini de Gezici Kayıt Terminali adı verilen taşınabilir kimlik başvurusu alma cihazı oluşturuyor. Bu cihazla hastalara, yaşlılara, engellilere ya da çeşitli nedenlerle ilçe nüfus müdürlüklerine ulaşamayanlara hizmet verilebilecek. Cihaz, cezaevi, üniversite, askeri birlik gibi toplu bulunulan yerlerde de kullanılabilecek.

Ücra köşelerdeki yerleşim birimleri ya da küçük köylerde yaşayan vatandaşların ilçe merkezlerine gelmesinin zorluklarının önüne geçebilmek amacıyla mobil cihazlarla başvurular alınabilecek. Nüfus görevlileri bir çanta içerisinde bir araya getirilen başvuru alma ekipmanlarıyla kişinin bulunduğu yere giderek gerekli işlemleri yapabilecek. Çantadaki ekipmanlarla biyometrik veriler alınabildiği gibi vatandaşın varsa fotoğrafı taranabilecek yoksa da çekilerek sisteme aktarılacak.

Mobil başvuru alma cihazının çalınması ya da kaybolması gibi durumlara karşı toplanan veriler TÜBİTAK tarafından geliştirilen ve sadece bu amaçla kullanılan kriptoyla korunacak. Çalınma durumunda kriptonun çözülmesi mümkün olmayacak. Mobil sistem, elektronik imza ve ayrı bir şifreleme algoritmasıyla açılacak. Başka bir memurun kartıyla bile sistem çalıştırılamayacak. Alınan veriler sadece ilçe nüfus müdürlüğündeki sisteme aktarılabilecek.

Vatandaştan başvurusu sırasında alınan bilgiler, güvenli hatlar üzerinden kart üretim merkezine aktarılarak işlenecek ve kimlik kartının basım aşamasına geçilecek. Temaslı ve temassız olmak üzere 2 çip barındıran kimlik kartları, yüksek teknoloji yöntemleriyle kişiselleştirilecek. Kimlik kartı üzerindeki bilgiler, lazer baskı yakma yöntemiyle işlem yapan makinalarca yazılacak. Tek katman olarak görünmesine rağmen, aslında 7 katmandan oluşan kimlik kartının ikinci ve altıncı katmanına yazılan bilgiler silinip değiştirilemeyecek.

Kartın kişiselleştirilmesinin ardından kalite kontrol işlemi uygulanacak. Bu aşamada kartın doğru şekilde üretilip üretilmediği, baskısı makina tarafından kontrol edilecek. Kart doğru şekilde üretildiyse işlem tamamlanacak. Bu işlemler bir kart için yaklaşık 5 saniye sürecek.Çalışmaları tamamlanan kartlar örnekleme yöntemiyle son olarak kalite kontrol masasındaki operatörün önüne gelecek.

Temaslı ve temassız çipin çalışması, kartın görseli, kartın içindeki bilgilerin doğruluğu kontrol edilecek.

Kalite kontrolünden başarıyla geçen kimlik kartı, binanın bir alt katında yer alan zarflama ve paketleme bölümüne insansız özel servis asansörüyle gönderilecek. Kart sayma makinesiyle verilen ve teslim alınan kart sayısı doğrulanacak. Kimlik kartları, kişilerin adresleri dikkate alınarak ilçe bazlı paketlenip yürüyen bantla üretim alanına izole şekilde konumlandırılan kargo birimine iletilecek. Kartlar bu şekilde vatandaşlara teslim edilmek üzere yola çıkacak. Vatandaşlar başvurularının hangi aşamada olduğu, kartın basılıp basılmadığı, postaya verip verilmediği online takip edilebilecek. Kartların zarflanıp paketlendiği bölümde aynı zamanda başvuru sırasında verilecek pin zarflarının basımı gerçekleştirilecek.

Çipli kimlik kartlarına geçiş için yürütülen çalışmalar kapsamında mevcut personelin eğitimine yönelik de çalışmalar yürütüldü. Özellikle biyometrik veri alma konusunda çalışanlar bilgilendirildi. Başvuru sırasında vatandaşların işlemlerinin kolaylaştırılmasına yönelik iletişim teknikleri ve teknoloji kullanımı konuları, eğitimlerin ana unsurunu oluşturdu. Kimlik kartlarının dağıtım sürecinde görev alacak personelle, doğru verinin en kısa sürede alınması konusunda bir dizi çalışma yapıldı.

Çipli yeni kimlik kartlarının dağıtımı bugün başlıyor. Uygulama öncesi elektronik kimlik kartların basılacağı yüksek güvenlikli merkezi ve yeni kimlik kartlarının üretim süreçleri görüntülendi. Yeni kimliklerde vatandaşın kimlik sahibi olduğunu doğrulaması için PIN kodu sistemi uygulanacak.