Türkiye tarihindeki ilkler

İlk Havayolu ulaşımı: Türkiye'de ilk hava ulaşımı 1933 yılında küçük pervaneli uçaklarla başlamıştır. Bu amaçla 1933 yılında Havayolları Devlet İşletme Dairesi kurulmuş, bu daire 1938 yılında Genel Müdürlüğe dönüştürülmüş, 1956 yılında ise T.H.Y adını alarak iç ve dış hatlar yolcu, yük ve posta taşıma görevini üstlenmiştir. Havaalanlarının işletilmesi, hava trafiğinin denetimi, havaalanlarının bakım ve onarımı ise Devlet Hava Alanlarıİşletmesinin kontrolü altındadır.

Türkiye'de ilk Kredi Kartı ve Tarihçesi: Türkiye' de çıkarılan ilk kredi kartı DinersClub'dır (1968). DinersClub'tan sonra Türk Ekspres Havacılık ve Turizm Limited şirketi American Express kartları ile piyasaya girmiştir. Bu iki kart 1975 yılına kadar rakipsiz olarak faaliyetini sürdürmüştür. 1975 yılından sonra Eurocard, Mastercard ve Access kredi kartları piyasaya girmiştir. 1980 yılından başlayarak bankalar da kredi kartı uygulamasına geçmişlerdir. Bu dönemde farklı tiplerde ürünler ortaya çıkmıştır. (gold, classic vb.) 1984 yılında Visa' nın Türkiye Ofisini açması ivmeyi artırmıştır. 1987 yılında ilk ATM hizmete girmiştir. Yine 1987 yılında diğer bireysel ürünler olan konut ve araç kredileri hayatımıza girmiştir. 1988 itibariyle banka kartları, fatura ödemeleri ve yatırım ürünleri bireysel bankacılık kapsamında sunulmaya başlamıştır. 1990 yılında BKM A.Ş. kurulmuştur. (13 özel ve kamu bankası ortaklığı ile,switch hizmeti vermek amacı ile) 1990'lı yıllarda yapılan harcamalar ile puan kazanım ve bu puanların kataloglardan ürün seçimi şeklinde kullanımı başlamıştır. Türkiye' de ilk elektronik POS Terminali 1991 yılında kullanıma girmiştir. 1993 yılında Europay/MasterCard Türkiye ofisi açılmıştır ve kart artışı iyice hız kazanmıştır. 1997 yılında ilk ortaklı (co-branded) kredi kartı piyasaya çıkmıştır. 1999 yılında ilk çok ortaklı (multi-branded) kartlar hayatımıza girmiştir. Tüketici aynı zamanda taksitli kredi kartları ile tanışmıştır. Ayrıca katalog ve puan uygulamaları farklı bir boyut kazanarak, kazanılan puanların anlaşmalı işyerlerinde nakit gibi harcanabilmesi gibi özellikler pazara sunulmuştur. Günümüzde tüm bankalar tarafından yaygın bir şekilde müşterilere (hem tüketiciler, hem de işyerleri) bu ürünler ve hizmetler ulaştırılmaktadır.

Türkiye'nin ilk şeker fabrikası: İlk şeker fabrikası uşak'ta 1926 yılında ilk kez şeker üretildi. O zamana kadar şeker pancarının ne olduğu dahi bilinmiyordu. Uşak eşrafından Mehmet HACIM ve arkadaşları tarafından bir Anonim Şireket olarak kurulan şeker fabrikasıdır. Türkiye'nin ilk şeker fabrikası olarak bilinir. Cumhuriyet'in kurulması ve gelişmesi döneminde önemli bir kilometre taşıdır. Bütün Uşak halkı kurulmasına katkıda bulunmuştur. Ekonomik gücü olan her Uşaklı bu girişime katkıda bulunmuştur. Fabrika, etkinliğini günümüzde de sürdürmektedir. Fabrikanın adı bir süre sonra Nuri Şeker olarak değiştirilmiştir. Kuruluş çalışmalarının izlenmesi amacıyla Ankara'ya gönderilen Şeker, sonraları fabrikanın kurucusu olarak anılmaya başlamıştır. Tüm Uşaklıların katkılarıyla kurulmuş olan ve Kurtuluş Savaşı sonrası dayanışmanın bir ürünü olarak ortaya çıkan fabrikanın en büyük ortağı Mehmet HACIM'dır. CHP döneminde devletleştirilen fabrika Uşak'ın en önemli kurumlarından biri olma özelliğini korumaktadır.

İlk bira fabrikası: Türkiye’de ilk bira fabrikası, 1912 yılında Aydın’da, özvarlığı yabancı kaynaklı Bomonti Nektar Şirketi tarafından kuruldu. 1940′ta Tekel İdaresi, Aydın Bira Fabrikası’nı satın alarak, burada rakı üretimine başladı.

ilk çamaşır makinesı: Türkiye’de çamaşır makinesine talep 1950’lerde kendini hissettirmiş, 1959’da Arçelik, bir yıl sonra Profilo üretime başlamıştır. Bugün 18 şirket bulunan sektörde üretimin %53’ü bu iki firma tarafından gerçekleştirilmektedir. Rekor satış 1979’da 313 bin makine ile gerçekleştirilmiştir.

İlk cep telefon görüşmesi: Türkiye'de ilk cep telefonu görüşmesi 23 Şubat 1994 tarihinde gerçekleşti. Dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ve Başbakanı Tansu Çiller cep telefonundan ilk görüşmeyi yaptılar. Tabi Cumhurbaşkanı ve Başbakan bu görüşmeyi yapmadan önce teknisyenler tarafından binlerce kez denenmiş olması muhtemeldir. Sembolik diyelim biz yine buna.

İlk Çikolata Fabrikası: Türkiye’de ilk çikolata fabrikası yabancı sermayeli olarak 1927 yılında Feriköy’de kurulmuştur. Avrupa’da 1860’larda üretimine başlanan çikolatanın ülkemize gelişi bir 100 yılı almıştır. Ayrıca Osmanlı mutfağının ve geleneksel tatlı kültürümüzün çok baskın olması nedeniyle çikolatanın o yıllardaki tüketimi de daha ziyade elit bir tabaka ile sınırlı kalmıştır. Türkiye’de endüstriyel çikolata üretimi 1970’li yıllarda başlamıştır. Ülkemizde ve batıda kullanılmakta olan çikolata üretim teknolojisinin temeli de 1975’tir. 1975-1980 yılları arasında yaşanan döviz sıkıntısı nedeniyle üretim kapasiteleri kısıtlı kalmış, bunun sonucu olarak da reklama yatırım yapılmamıştır. Döviz sıkıntısı yaşanan bu dönemde yatırımlara devam edilmiş, yapılan yatırımların çalıştırılması 1980’den sonra hızlanmış, bu tarihten sonra hammadde teminindeki zorluklar da aşılmış, hatta kakao çekirdeğinden gümrük de kaldırılmıştır. Önceleri lüks ürünler kapsamında olan çikolatalı mamuller sektöründe gümrüklerin de sıfırlanmasıyla 1980’den sonra çok hızlı bir gelişme yaşanmıştır. Bu arada şekerlemeye yatırım yapılmamış, tüm yatırımlar çikolataya yönelmiştir. Bu önemli bir stratejik karardır. Peş peşe fabrikalar kurulmuş ve çikolatalı mamullerde gelişme ön planda tutulmuştur.

İlk nufus cüzdanı: Türk tarihinde ilk nüfus cüzdanı, 1863-64 yıllarında yapılan sayımdan sonra verildi. Osmanlı Tezkiresi denilen bu nüfus hüviyet cüzdanlarının çizgili, düz bir kâğıt belge niteliğinde birer pusula oldukları, tarihçi Lütfi Efendi tarafından yazılmıştır. Cumhuriyet'ten sonra 1927 yılında yapılan ilk nüfus sayımından sonra, her yurttaşa nüfus cüzdanı verildi.

Türkiye'nin ilk otomobili: Türkiye’de ilk otomobil yapımı 1959 yılında gerçekleşti ve Anadol markasıyla 1966 yılında satılıp kullanılmaya başlandı. Bundan önce ise ‘Devrim’ adlı bir otomobil, Eskişehir’de üretildi ancak denendikten sonra seri üretiminden vazgeçildi.

Türkiye'nin İlk Renkli Turk Filmi - Halıcı Kız (1953 - 86 dk) Oyuncu kadrosunda Sadri Alışık, Münir Özkul ve Suna Pekuysal' ın da bulunduğu Halıcı Kız, türk sinema tarihinin ilk uzun metrajlı renkli filmi, aynı zamanda ilk sponsor desteğiyle çekilmiş filmidir. Muhsin Ertuğrul beklediği başarıyı yakalayamamış, yönetmenlik kariyerini bu filmle noktalamıştır.

Türkiyede ilk dolmuş taksi: Aslında 1929 ekonomik krizi, yani Büyük Buhran yaşanmasa, belki de Türkiye ve dünya, dolmuşu hiç tanımayacaktı. Krizle birlikte Türkiye’de de kepenkler birer ikişer aşağı inmeye başlamış, bütün esnaf gibi taksiciler de evlerine nasıl ekmek götüreceklerini düşünür olmuştu ki, Aşçı Halit imdada yetişti. 'İLK DOLMUŞÇU AŞÇI HALİT' Cağaloğlu’nda lokanta işletirken kendisine turist getiren şoförlerle ahbaplığı ilerleten Aşçı Halit, bir süre sonra taksicilik yapmaya başlamıştı. Ama krizle birlikte bazen iki üç gün siftah yapmadan beklemek zorunda kalıyordu. Abone müşterilerinden bir Musevi işadamı da işlerinin bozulduğunu, artık taksi sevdasından vazgeçeceğini söyleyince Halit, aynı yöne giden dört müşteriye saatin yazdığı ücreti paylaştırmayı önerdi. Bu önerinin kabul görmesi, Nişantaşı-Eminönü dolmuş seferlerinin de başlaması anlamına geliyordu. Üstelik Halit günlük servisini yaptıktan sonra boş yatmak yerine, Karaköy İskelesi önüne gelip '5 kuruşa Taksim' diye müşteri avına çıkıyordu.

İlk uzun yayın: 13 Mayıs 1971′de Trt’de ilk kez uzun bir yayın yapıldı. Bu programı Halit Kıvanç ve Fecri Ebcioğlu sundu.

Türkiye'nin ilk internet sitesi: Türkiye’deki ilk web sitesi Orta Doğu Teknik Üniversitesi tarafından 1992 yılında oluşturulmuştur.

İlk yerli film: İlk yerli filmimiz 1914’te Fuat Uzkınay tarafından çekilen Ayestefenos’taki Rus Abidesi’nin Yıkılışıydı. Fuat Uzkınay aynı zamanda ilk türk sinemacısıdır.

Türkiye’nin ilk metrosu: Türkiye’nin ilk metrosu İstanbul’da, 1874 yılında kuruldu. 1867 yılında İstanbul’a gezmeye gelen Henri Gavan adlı bir Fransız mühendis, Karaköy’le Beyoğlu’nu birleştiren ilk metro hattını yani Tüneli yaptı. O zamanki parayla 170 bin İngiliz lirasına çıkan Tünel, daha sonra İstanbul Belediyesi tarafından satın alındı.

İlk gecekondu: Türk toplumu, demokrasiye ve çok partili döneme geçişin başlangıcı olan 1950’li yıllardan bugüne dek sürekli göçmekte ve göçün en önemli sonucu olan gecekondu sorununu yaratmıştır.