Okyanus tabanında inanılmaz keşif
Seabed 2030 olarak bilinen uluslararası bir girişim sayesinde, Dünya'nın deniz tabanının yaklaşık %25’i (tam olarak %23.4) haritalandı.
Ufuk Tufan
Hükümetler, şirketler ve araştırma kurumları tarafından büyük ölçüde batimetrik verilerin (veya okyanus topografyasının) gönüllü katkılarına dayanan proje, The Ocean Decade adlı daha büyük bir BM girişiminin parçası. Seabed 2030, 2030 yılına kadar okyanus tabanının %100’ünün haritasını çıkarmayı umuyor; araştırmacılar, teknolojideki ilerlemeler ve halihazırda mevcut verilerin toplanması sayesinde bunun mümkün olacağını söylüyor. Seabed 2030, yalnızca geçen yıl boyunca, aktif haritalama çabalarından ziyade, öncelikle yeni açılan arşivler yoluyla yaklaşık 3,8 milyon mil kare (kabaca Avrupa'nın büyüklüğü) için ölçümler ekledi.
Bilim adamları, daha fazla batimetrik veri toplamanın, iklim değişikliği ve okyanus koruma çabalarını daha iyi anlamamıza yardımcı olacağına inanıyor. Okyanus tabanı haritalaması, tsunamilerin ve diğer doğal afetlerin tespitinde de yardımcı olacak. The Nippon Foundation'ın yönetici direktörü Mitsuyuki Unno bir basın açıklamasında "Okyanus tabanının eksiksiz bir haritası, iklim değişikliği ve deniz kirliliği de dahil olmak üzere zamanımızın en acil çevresel zorluklarından bazılarının üstesinden gelmemizi sağlayacak eksik araçtır. Bu, gezegenin geleceğini korumamızı sağlayacak" dedi.
BBC'nin belirttiği gibi, Seabed 2030'da kullanılan verilerin çoğu zaten mevcuttu. Grup, büyük ölçüde hükümetlerin ve şirketlerin katkılarına güveniyor, ancak bu kuruluşlardan bazıları, ulusal veya ticari sırları ifşa etme korkusuyla arşivlerini tamamen açmak konusunda hala isteksizler.
Seabed 2030'un topladığı tüm veriler, GEBCO (Okyanusların Genel Batimetrik Tablosu) küresel şebekesinde çevrimiçi olarak halka sunulacak. Seabed 2030'dan önce, doğrudan ölçülen çok az okyanus tabanı verisi, kamu kullanımı için mevcuttu. Çoğu batimetrik ölçüm, deniz tabanı yüzeyinin şekli hakkında çok kaba bir fikir veren uydu altimetre okumaları kullanılarak tahmin edilir. Bazı bilim adamları, Malezya Havayolları'nın MH370 sefer sayılı uçuşunun kazasının yerini belirlemeye yönelik küresel bir çabanın, okyanus tabanının haritasını çıkarmak için daha yeni ve daha kesin yöntemlerle daha iyi bilgilendirilebileceğine inanıyor.
