Hayatımızı kolaylaştıran Fotokopi 75 yaşında!

Gündelik yaşamımızı, iş yapma şeklimizi kökten değiştiren fotokopinin icadı; bugün onlarca büyük firmanın rekabet ettiği, yüzbinlerce insanı istihdam eden, yüz milyarlarca dolarlık bir pazar haline geldi. Dünyanın önde gelen teknoloji ve iş süreç yönetimi şirketlerinden Xerox’un kuruluşunu ve bugünlere gelmesini sağlayan fotokopinin icadından bugüne tam 75 yıl geçti. Amerikalı Bilim Adamı Chester Carlson tarafından 22 Ekim 1938 tarihinde ünlü Astoria Oteli’nde tanıtılan Xerografi buluşu ile çekilen ilk fotokopi metni, buluş gününü ve bulunan mekanı simgeleyen “22.10.38 Astoria” yazısıydı.

Yirminci yüzyıla damgasını vuran en önemli buluşlar arasında gösterilen fotokopinin icadı, günlük yaşamımızda ve iş hayatımızda çok önemli değişikliklere neden oldu. Gutenberg’in matbaayı icadından sonra, baskı sektöründe gerçekleştirilen en önemli buluş olarak kabul edilen fotokopi makineleri üretimi, geçtiğimiz 75 yıl içinde dünyanın en büyük endüstri kollarından biri haline geldi. Xerox dışında birçok dünya devi teknoloji firmasının da kurulmasının ve bu alanda üretim yapmasının yolunu açtı. 

Günümüzde fotokopi makineleri sektörü, dünya üzerinde onlarca firmanın rekabet ettiği, yüz binlerce çalışanı istihdam eden ve yüzlerce milyar dolarlık bir pazar haline geldi. Chester Carlson’un bu buluşuna inanarak yatırım yapan ve Haloid olan adını değiştirerek bugünkü adını alan Xerox’un ismi dünya üzerinde fotokopi çekme kavramı ile özdeşleşti. İngilizce’de “fotokopi çekmek” eylemi, “Xeroxlamak” olarak adlandırılmaya başlandı. O günden bu güne dünya üzerinde milyonlarca adet fotokopi makinesi satıldı ve bu satışlardan elde edilen gelirler yüz milyarlarca dolara ulaştı.

Fotokopi makinesinden önce makine ile bir metnin veya dokümanın kopyalanması, daktilo kağıdının altına karbon kağıdı koyulmasıyla ya da metal kalıp dizgi yöntemi ile sadece matbaada yapılabiliyordu. Xerografi buluşu, ilk defa ısı, ışık ve elektrik kullanılarak bir metnin görüntüsünün birebir kağıt üzerine aktarılmasını sağladı.

Dokümanların çok daha hızlı ve zahmetsizce kopyalanmasını sağlayan bu icat, bilgi üretimi ve paylaşımını kolaylaştırdı. Fotokopiden sonra geliştirilen yazıcı, faks, tarayıcı gibi buluşlar da, fotokopi buluşu merkezinde geliştirilen iş ve özel yaşamımıza girerek, iş yapış şekillerimizi hızlandıran, verimliliğimizi artıran, hayatımızı kolaylaştıran ürünler oldu.

İş hayatı için devrim niteliğindeki bu buluş, iş performansını olağanüstü artırarak şirketlerin büyümelerini hızlandırdı. Zaman içinde bilgisayarın da keşfiyle fotokopi makineleri, yazıcılar bilgisayarlarla bir bütün haline gelerek hem ev hem ofislerin vazgeçilmezleri oldu. Tıpkı cep telefonları gibi eski bir devri kapatıp yeni bir devir açan fotokopi ve bilgisayarın icadı, bir zamanlar evlerin ve ofislerin demirbaşı olan daktiloyu tahtından etti. Çıktığı ilk zamanlarda ebatları neredeyse oda büyüklüğünde olan, fiyatları on binlerce dolar değerindeki fotokopi makineleri zaman içinde masa üstüne konulabilen ve çok uygun fiyatlara alınabilen bir ürün haline geldi.

Chester Carlson’un bu tarihi buluşunun kolay ve hızlıca fotokopi çeken bir ticari ürün haline gelme süreci ise yıllar aldı. Xerox’un 1949 yılında kamuoyuna tanıtılan ilk ürün denemesi olan Xerox Model A’dan sonra, 1961 yılında piyasaya sürülen Xerox 914, basitçe ve çabukça siyah beyaz kopyalama yapan ilk otomatik fotokopi makinasıydı. Xerox 914 ürünü dünyada o kadar başarılı oldu ki yıllar sonra, Fortune dergisi, Xerox 914’ü Amerika’da satışa sunulan gelmiş geçmiş en başarılı ürün seçti. Xerox, 2000’li yıllara gelene kadar Xerox 914’e servis vermeye devam etti.