Bilim dünyasında 2015 böyle geçti

2015 yılı, bilim insanlarının Dünya dışında da suyun var olduğunu kabul ettikleri bir yıl oldu. Satürn'ün uydusu Enceladus'un buz yüzeyinin altında tüm küreyi kaplayan bir okyanus olduğuna dair yeni deliller bulunurken, Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) de, Mars’ta akan su olduğuna dair kanıtlar bulunduğunu açıklamıştı.

Bilim insanları son 50 yıldır Albert Einstein'in kuantum dolanıklık (Kuantum yasalarında iki ayrı parçacığın birbirine zıt şekilde davrandığı teori) alanındaki araştırmalarını sürdürüyor. Bilim insanları bu yıl kuantum dolanıklık teorisi araştırmalarında ilerleme sağladıklarını ve bu "ürkütücü" fenomeni çözmeye bir adım daha yaklaşıldığını açıkladı. KUANTUM DOLANIKLIK TEORİSİ NEDİR? Dolanıklık teorisi evrende bulunan iki dolanık parçanın birbirlerine zıt şekillerinde eylemler sergilemesiyle ortaya çıkmış olan bir teori. "Kardeş" veya "bağlı" diyebileceğimiz bu iki farklı parçacık, birbirlerinden ne kadar uzakta olurlarsa olsunlar birisi saat yönünde döndüğü sırada diğeri saat yönünün tersi yönünde dönüyor.

Avustralyalı bilim insanı Dr. Kang Liang'ın evi hırsızlar tarafından soyulduğunda eve gelen polisler, parmak izi toplama çalışmalarında bir kanıt elde edemedi. Bunun üzerine Dr. Liang, suç mahalindeki kanıtları toplamanın daha kolay bir yolu olması gerektiğini düşündü ve ürettiği ürünle cevabı buldu: Parlayan parmak izleri... Avustralya'da CSIRO Araştırma Tesisi'nde bir grup bilim insanıyla çalışan Liang, gözenekli yüzeylere de uygulanabilen ve siyah ışık altında 30 saniyeden kısa bir sürede parlak yeşil parmak izlerini gösteren bir sıvı geliştirdi.

1986 yılındaki bir deney sırasında meydana gelen 20. yüzyılın ilk büyük nükleer kazasının ardından, 300 bin kişi Çernobil'den tahliye edildi. Bu ıssız bölge vahşi hayvanlar için yaklaşık 30 yıllık aradan sonra cennete dönüşmüş durumda. Çernobil çevresinde tahliye edilen 4 bin 200 kilometrekarelik alanda yapılan araştırma, felaketten 30 yıl sonra hayvan sayısında azalma olmadığını gösterdi.

Avustralyalı bilim insanları, fareler üzerinde yaptıkları deneylerde, alzheimer'a yakalanan farelerin hafıza fonksiyonlarının kaybolmasına neden olan "amyloid lekeleri"ni ultrason kullanarak ortadan kaldırmayı başardılar.

Felçli Irvine, diğer beyin arayüzü mobilite çözümlerinden farklı olarak, bir dış iskelet kullanmadan, başına yerleştirilen EEG başlığı (Beyin dalgalarının izlenmesini için kullanılıyor) ve kaslarına yerleştirilen elektrodlar sayesinde, kendi ayakları üzerinde 3 metre 66 santimetre yürümeyi başardı.

Son dönemlerde yapılan taramalar Firavun Tutankhamun'un mezarının duvarlarının yeni sırlara gebe olabileceğini gösterdi: mezarın yakınlarında, aralarında Kraliçe Nefertiti'nin ebedi istirahat yerinin de bulunabileceği gizli odalar bulunuyor olabilir.

İnsanlığın evrimi, hala çok sayıda boşluk bulunan, tamamlanmamış bir resim... Ancak bu yıl Güney Afrika’da bir mağaranın derinliklerinde bulunan fosiller, aile ağacımıza sürpriz bir dal ekliyor. Yüz, kafatası ve dişler bazı açılardan ilkel olsalar da H. naledi’yi Homo cinsi içine sokmaya yetecek modern özellikler taşıyor. Sanatçı Gurche kemik taramalarından bir kafa yaratmak için 700 saat harcamış, saç için de ayı kılı kullanmış.

2015 yılı, yapay zekanın en büyük sıçramalarından birine de tanıklık yaptı. Robot uzmanlarının yaptığı çalışmalarda ilk kez bir robot, varlığının farkında olduğunu ve diğerlerinden farklı bir birey olduğunu anladığını gösterdi.

Google'ın imajları tanıma yazılımı, yapay zekanın bir formundan faydalanarak imajları tanımayı amaçlıyor. Bu özelliği kullanırken "en hassas" ayarlar seçildiğinde, sonuçlara çok fazla sayıda köpeğin görüldüğü gerçeküstü imajlar takılıyor.

ABD'nin Massachusetts eyaletinde çalışan bilim insanları, fareden elde edilen sinir ve damarları kullanarak etkin biçimde gelişebilen yeni organ elde ettiler. Yapılan testlerde hücre fonksiyonlarında bir anormallik görülmedi.

3 yıl boyunca okyanuslardan elde edilen örneklerle çalışan 160 bilim insanı, bugüne kadar gerçekleştiren en kapsamlı okyanus araştırmasına imza attı.

Hubble Uzay Teleskobu, 1990 Nisan'ında Dünya yörüngesi çevresindeki görevine başlamıştı. Bu yıl 25. yaşını kutlayan Hubble, Uzay çalışmaları için gerekli olan imajları elde etmeye devam ediyor.

Avustralya'da Parkes Radyo Teleskobu'nda görev yapan araştırmacılar, yıllardır gelen gizemli bir sinyalin kaynağına ulaşmayı başardı. Ancak beklentilerin aksine bu sesler dünya dışı yaşama değil, bölgedeki bir fabrikada çalışan ve zamanlayıcının süresi dolmadan kapağı açılan mikro dalga fırınlara aitti...

İşlenmiş etlerin kanserojen etkisi olduğu uzun yıllardır bilinse de, Dünya Sağlık Örgütü'nün işlenmiş et ile kolon kanserin arasında resmen bir ilişki olduğunu açıklaması Batı dünyasında öfkeye neden oldu.

Plüton’un gezegen pozisyonunu kaybetmesi gibi Brontosaurus da bir tür olmaktan 1903'te çıkmıştı. Araştırmacılar 81 iskelet üzerinde yaptıkları araştırma sonrası Apatosaurus ve Brontosaurus'un aynı cinsin akraba türleri değil, farklı cinsler olduğu ortaya çıktı.

Avustralya'da geliştirilen bir teknikle haşlanmış yumurta tekrar eski haline döndürüldü. Bu teknik kanser tedavisi de dahil bir çok kullanım alanında kullanılabilecek ve tedavi masraflarını ciddi biçimde düşürebilecek.

Washington Üniversitesi Öğrenme ve Beyin Bilimleri Enstitüsü araştırmacıları, internet üzerinden birbirleriyle soru cevap oyunu oynayan katılımcıların beyinleriyle birbirlerine sinyal göndererek iletişim kurmayı başardığını açıkladı. Araştırmayı yöneten Doç. Dr. Andrea Stocco, şimdiye kadar insanlar üzerinde yapılan en kapsamlı beyinden beyine iletişim deneyinde iki bireyin görsel deneyimlerini birbirlerine aktardığını belirtti.

Nesli tükenme tehlikesi altındaki dağ gelincikleri 20 yıl önce dondurulmuş spermler örnekleriyle yeniden üremeleri sağlandı. Bu, 20 yıldan eski bir genetik maddenin başarılı kullanımının ilk örneği olarak tarihe geçti. Çalışma nesli tükenmekte olan canlılar için de umut oldu.

Alzheimer araştırmaları, beyinden beyine iletişim, Mars'ta su bulunması... Cnet, 2015 yılında bilim dünyasında yaşanan önemli gelişmeleri derledi. NASA'nın Plüton'u araştırması için 2006'da uzaya ateşlediği "New Horizons" uzay aracı, Temmuz ayında hedefine ulaşmayı başardı.

2015 Bilim dünyasında neler mi oldu? devamı galerimizde.