Yonga Seti Nedir? Bilmemek değil, öğrenmemek ayıp #4
Teknolojioku ekibi olarak akıllara çokça takılan sorulara kısa ve net cevaplar bulmaya devam ediyoruz. Bu haftamızın konusu 'Yonga seti nedir?' olacak. işinize oldukça yaracak olan bilgilerin devamı haberimizde.
Günlük hatta telefon, tablet, bilgisayar, kamera vb. çok fazla teknolojik ürün kullanıyoruz. Peki bu teknolojik ürünlerin teknik bilgilerine ve terimlerine ne kadar hakimiz?
Bazı kişiler için bu terimler oldukça basit ve anlaşılır olsa da bazı kişiler de var ki bu terimleri duyduklarında kafaları oldukça karışıyor ve anlamıyorlar. Bu durum da bir teknolojik alet alırken hangi modelin iyi olduğuna karar verememek veyahut ihtiyacınıza uygun ürünler seçememenize yol açıyor. Bu yazımızda da seri haline getirmeyi planlandığımız ve ismini ‘Bilmemek değil, öğrenmemek ayıp’ olarak koyduğumuz temel anlatım videolarıyla karşınıza çıkacağız. Geçen hafta bu video serimizin üçünsü olan ‘OIS Nedir?’ adlı videomuzu çekmiştik. Bu hafta ise ‘yonga seti/ chipset nedir?’ bunlardan bahsedeceğiz.
Yonga seti nedir?
Yonga seti diğer adıyla Chipset veya çipset, anakart üzerinde yer alan ve anakartın beynidir. Bu entegre sistem cihazın işlemci, önbellek, veri yolları, çevre birimleri gibi tüm donanımlar arası veri akışını sağlar ve denetler.
Chipsetlerin biraz geçmişine bakacak olursak eskiden bilgisayara entegre olacak girişler ( usb girişi, klavye girişi, fare girişi vb.) farklı konumlarda dağınık bir şekilde bulunduğundan verimsizlik yaratıyormuş. Bu duruma çare bulmak isteyen bilgisayar mühendisleri ise yaptıkları çalışmalar sonucu tüm bu girişleri tek bir alanda toplamaya ve verimliği arttırmaya çalışmışlar. Başarmışlarda. Tüm bu çipler bir araya toplanmış ve bu duruma yonga seti denmiş. İlk çipset 1984’te Chips and Technologies (C&T) şirketi tarafından üretilmiş.
Bilgisayar mühendislerinin yaptıkları çalışmalar sonucu bu çipsetler 2 alanda toplanmış ve isimlerine kuzey köprüsü ve güney köprüsü denmiş. Kuzey köprüsü yongası RAM, CPU ve ekran kartı arasındaki veri iletişimini sağlar. Bu yonga işlemciye ve belleğe yakındır çünkü sinyalin geçtiği fiziksel yollar ne kadar kısa olursa sinyal o kadar temiz ve hatasız olur. Güney köprüsü yongası ise giriş – çıkış birimleri, güç yönetimi, USB yolları, ses ve Ethernet gibi yollardan sorumludur.
Tabi bu durum artık klasik anlatımlarda geçerli. Artık cihazlarda kuzey köprüsünü görmüyoruz. Çünkü gelişen nano teknoloji sayesinde kuzey köprüsünün görevi güney köprüsü ve işlemciye dağıtıldı. Bu durumda cihazların verimliğini büyük oranda arttırdı.
Çipsetler artık sadece bilgisayarlarda ya da telefonlarda değil, akıllı ev aletlerinde bile yerini almaya başladı. Ne kadar güçlü çipsetler seçerseniz kullandığınız cihazın verimliliği ve hızı o kadar artacaktır.
Bu yüzden günümüzdeki bilgisayarda; Intel, VIA, AMD gibi başlıca chipset üreticilerinin ürünlerini takip etmenize yarar vardır. Telefonlarda ise son dönemlerin en güçlü yongalarına Apple A16 Bionic, MediaTek Dimensity 9000, Qualcomm Snapdragon 8 Gen 1 ile örnek verebiliriz.