Göbeklitepe Dünya Mirası Listesine girdi

Birleşmiş Milletler (BM) Bilim, Eğitim ve Kültür Teşkilatının (UNESCO) Dünya Mirası Geçici Listesi'nde bulunan dünyanın bilinen en eski tapınak merkezi Göbeklitepe, Bahreyn’in başkenti Manama’da gerçekleştirilen UNESCO 42. Dünya Miras Komitesi Toplantısı'nda kalıcı listeye alındı.

Konuyla ilgili olarak internet sayfasında bir açıklama yayınlayan Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı şunları belirtti:

Türkiye’nin Göbekli Tepe Arkeolojik Alanı'nın BM Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilâtı UNESCO Dünya Miras Listesi’ne adaylık başvurusu halen Bahreyn’in başkenti Manama’da devam eden Dünya Miras Komitesi 42. toplantısında kabul edilmiş ve sözkonusu alan UNESCO Dünya Miras Listesi’ne kaydedilmiştir.

Şanlıurfa ilimiz sınırları içinde bulunan ve esasen 2011 yılından bu yana Türkiye’nin UNESCO’daki Geçici Miras Listesi’nde yer alan Göbekli Tepe arkeolojik alanı, Yukarı Mezopotamya bölgesindeki dünyanın bilinen en eski megalitikyapı grubudur ve tarihi günümüzden 11.000 yıl öncesine kadar uzanmaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı, UNESCO Türkiye Milli Komisyonu ve Bakanlığımızın yoğun çabaları sonucunda, sözkonusu başvurunun kabulüyle ülkemizin UNESCO Dünya Miras Listesi’ne tescilli alanlarının sayısı 18’e yükselmiştir.

Türkiye'deki 18. yer oldu

Türkiye’nin UNESCO Dünya Miras Listesi'ne kaydedilen kültür varlıkları arasında İstanbul’un tarihi alanları, Göreme Milli Parkı ve Kapadokya, Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, Hitit başkenti, Nemrut Dağı, Xanthos-Letoon, Hieropolis-Pamukkale, Safranbolu, Troya arkeolojik siti, Selimiye Camii ve Külliyesi, Çatalhöyük Neolitik Kenti, Bursa ve Cumalıkızık Osmanlı İmparatorluğu'nun doğuşu, Bergama çok katmanlı kültürel peyzajı, Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri, Efes, Ani arkeolojik alanı, Afrodisyas arkeolojik alanı yer alıyordu. Göbeklitepe'nin de listeye alınmasıyla birlikte bu sayı 18'e yükseldi.

Göbeklitepe nerede?

Arkeolojik olarak Çanak Çömlek Öncesi Neolitik A Dönemine (M.Ö 9.600 – 7.300) ait olan ve Şanlıurfa’ya 15 km uzaklıktaki Göbeklitepe’de, bir tepe üzerine inşa edilmiş çok sayıda yuvarlak biçimli yapı bulundu. 1995 yılında arkeolog Prof. Klaus Schmidt tarafından Alman Arkeoloji Enstitüsü’nün desteğiyle başlayan kazılar sonucu elde edilen verilere göre bu yapılar yerleşim amaçlı kullanılmamışlar. Göbeklitepe’de bulunan henüz sadece altı tanesi gün ışığına çıkarılmış, toplam 20 adet olduğu belirlenen bu üzeri açık yapıların dini amaçlı yapılmış olduğu biliniyor, yani bu yapılar dünyanın ilk tapınakları. Taş devrinden kalma bu tapınakların yapılış biçiminde ortak bir özellik göze çarpıyor, T biçiminde sütunlar ile çevrilmiş bu tapınakların merkezinde iki T biçiminde sütun karşılıklı olarak yer alıyorlar.

Stilize edilmiş insanları tasvir eden T biçimindeki sütunların ağırlıkları 40 ila 60 ton arasında değişiyor. İlkel el aletlerinden başka bir aletin olmadığı bu dönemde sütunların nasıl taşındığı ve dikildiği arkeologlar tarafından henüz çözülemedi. İnsanlığın avcı toplayıcı döneminde yerleşim ve tarım kavramlarından çok uzak olduğu 12.000 yıl öncesinde bu yapıların nasıl tasarlandığı sorusu da henüz cevaplanmadı. Belki tüm bu sorular cevap bulduğunda insanlık tarihi yeniden yazılacak.