Galaksiler nasıl oluşuyor ve biz bunu nasıl biliyoruz?

Evrenimizin zerafetini ve muhteşem düzenini sürekli dile getiriyoruz ve bunu biliyoruz.Fakat bu bilgi zihnimizde bir düzine soruların oluşmasına da sebebiyet veriyor doğal olarak.MinutePhysics Youtube kanalının yayınladığı ve Mustafa Uğur Etike tarafından Türkçe'ye çevrilen bu video bizleri galaksilerin nereden geldiğini, nasıl oluştuğunu ve ilgili birçok konuda aydınlatacak cinsten.İsterseniz hemen aşağıdaki altyazı metnini okuyabilir yada en altta yer alan videoyu izleyebilirsiniz..

"Evrendeki çoğu şey, bizim göremeyeceğimiz yavaşlıkta gerçekleşir.Güneş gibi yıldızların oluşması on milyonlarca ve galaksilerini gezmeleri yüz milyonlarca yıl alır.Ve çarpışan galaksilerin birleşmesi de milyarlarca yıl alır.Yine de biz, bu şeylerin nasıl meydana geldiğini gayet iyi anlayabiliyoruz.Çünkü gözlemlenebilir evrende, ayrı ayrı yerlerde gerçekleşen benzer olayların farklı versiyonlarından çok fazla var.Ve ışığın buraya varması zaman aldığından, evrenin tarihi boyunca, farklı uzaklıklardaki yerleri, farklı zamanlarda görüyoruz.Ve bunun sonucunda; Yıldızların nasıl doğup öldüğünü, galaksilerin etkileşimlerini ve nasıl şekillendiklerini vs. kavrayabiliyoruz.Bu aynı, bir insanın nasıl büyüdüğünü gözlemlemeniz için sadece 10 dakikanızın olması gibi.O kadarcık zamanda hiçbir büyüme göremezdiniz ama tüm dünyada farklı yaşlardaki insanlara bakarak, bir insan hayatının nasıl göründüğünün iyi bir tasvirini yapabilirsiniz.Binâenaleyh, şekillenmiş ilk galaksiler o kadar küçük ve sönüklerdi ki; Bebek galaksilerin nasıl doğduğu hakkındaki fikrimiz, ileri zamandaki etkileşimleri ve nasıl davrandıkları konusundaki bilgimiz kadar iyi değil.Günümüzdeki anlayışa göre erken evrende, yıldızlar oluşmadan önce, herşey yalnızca gaz ve çoğunlukla kara madde olarak yayıldı.(Kara madde, yerçekiminden başka şeylerle etkileşmeyen maddedir."Kara" diyoruz çünkü göremiyoruz.) Yerçekimi, az yoğunluktaki kara madde bölgelerinin gaz parçalarının içine hapsedilip kümeleşmesine neden olur ki, kendi kütleçekimsel çöküşlerini oluşturabilecek kadar yoğun olabilsinler ve termonükleer füzyon başlatabilsinler.
Bir yıldız... Birçok yıldız... Yıldız kümeleri ve onların ortak kara maddesi birlikte çekilir ve birleşir; Ve sonra o kümeleşmiş kümeler birlikte kümeleşir; Nihâyet bugün gördüğümüz, çok uzak (ve en eski) galaksileri oluşturur.Ama Kara madde ve gaz kümelerinin "büyük patlamadan" ne kadar sonra oluştuğunu BİLMİYORUZ.Veya kümeleşme sürecini ve parlayan ilk yıldızların ne zaman kümeleştiğini Veya yıldızları oluşturacak yeterli gazı çekmek için gerekli bir minimum kara madde kümesi boyutunun olup olmadığını... Veya ilk yıldız kümelerinin biraraya gelip galaksileri oluşturduğunu bile...Çok küçük ve nârin olup, kendi yıldızları süpernova olduğunda uçurulmuş olabilirler ve ilk galaksiler de aslında bu ikinci gaz ve kara madde kümeleşmesinden olduğu gibi ek olarak patlamadan kalan tozlardan da oluşmuş olabilir.Dürüst olmak gerekirse, daha bir galaksinin ne olduğu konusunda; Ne zaman yıldızlar kümesi demeyi bırakıp, bir galaksi demeye başlayacağımızı bildirecek kadar yeterli bir tanımımız bile yok.Bildiğimiz şey ise bugün evrenimizde zibilyon tane galaksimizin olduğu; Hiçbirinin 13.8 milyar yıl önce varolmadığı.Yani, o arada biryerlerde hepsi bebek olmuş olmalı.Kara madde kümeleriyle sarılmış büyük gazlı bebekler.Bu video NASA'nın "James Webb Uzay Teleskobu" ve "Uzay Teleskop Bilim Enstitüsü" desteğiyle yapıldı."James Webb Uzay Teleskobu", bebek galaksilerden gelen, bizim güneş sistemimize vardığından itibâren uzayan ışığın kızılötesi dalga boylarına bilhassa duyarlıdır.Yani gökbilimciler bu "JWUT"yi kullanıp, evrende oluşmuş ilk yıldızlar ve galaksiler hakkında daha fazla şey öğrenmeyi heyecanla ve dört gözle bekliyorlar! Yani gökbilimciler bu "JWUT"yi kullanıp, evrende oluşmuş ilk yıldızlar ve galaksiler hakkında daha fazla şey öğrenmeyi heyecanla ve dört gözle bekliyorlar!"